Op de MMS viel ik al voor de literatuur van de Vlamingen Louis Paul Boon, Herman Teirlinck en Gerard Walschap. Van Hugo Claus las ik zijn roman ‘De Metsiers’ voor mijn literatuurlijst. Daarna volgden ‘De verwondering’ en zijn toneelstukken ‘Suiker’ en ‘Een bruid in de morgen’.
Zijn magnum opus kocht ik in 1989, toen ik Nederlands studeerde aan de Hogeschool Rotterdam, destijds nog de Nutsacademie. Het plan om het boek op mijn lijst te zetten voor het tentamen Moderne Letterkunde moest ik echter na een dappere poging vanwege de omvang en de tijdsdruk laten varen.
Toen ik eenmaal lesgaf in de examenklassen van havo en vwo begon ik er vol optimisme opnieuw aan, maar omdat geen enkele leerling zich aan dit kolossale werk waagde, liet ik het wederom bij de helft.
Het bleef jarenlang knagen, dat gevoel. Hoe kon ik het mij permitteren het meesterwerk van Claus niet gelezen te hebben?
Na een hernieuwde kennismaking met de Vlamingen via de roman ‘Woesten’ en het werk van Griet Op Den Beek en Lize Spit was ik er vorige maand eindelijk echt aan toe. Ik begon aan ‘Het verdriet van België’ en las het in éen ruk uit.
Het is geen makkelijk te duiden boek, deze baksteen van 774 bladzijden. Via de uitgebreide dialogen in prachtig Vlaams worden we deelgenoot van de tamelijk ingewikkelde familieverhoudingen. We volgen hoofdpersonage Louis Seynaeve vanaf zijn elfde jaar als hij opgroeit in de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw tegen de achtergrond van een gemeenschap van Vlamingen waar collaboratie met de Duitsers als het hen goed uitkomt schering en inslag is.
Het is het spannende Vlaamse taalgebruik, doorspekt met Frans en Duits, de leugens waarmee Louis geconfronteerd wordt en de ontwikkelingen die hij doormaakt als opgroeiende jongen die maken dat je blijft lezen. De intertekstualiteit laat zien hoe belezen Louis is en hoezeer de verhalen van de grote schrijvers vóór hem zijn leven en zijn werk als schrijver beïnvloed hebben.
Er zijn in de loop der jaren heel veel recensies en uittreksels verschenen van ‘Het verdriet van België’. Bijzonder vond ik de sitehttps://hetverdrietvanbelgie.sites.uu.nlwaarop elf masterstudenten Letterkunde van de Universiteit van Utrecht met elkaar een gids voor het lezen van ‘Het verdriet van België’ hebben samengesteld.
Een meesterwerk, dat is het. Ik had nog veel langer willen doorlezen.
Hugo Claus, ‘Het verdriet van België’. Antwerpen, 1983
knap Olga, dat je toch weer bent gaan lezen en Het verdriet helemaal bent doorgekomen.
Mooie recensie.
Ik zit met hetzelfde. Zal ik tóch weer eraan beginnen?
Ik denk het wel.