Pallieter, de hoofdpersoon uit de gelijknamige streekroman van Felix Timmermans is een echte ‘dagenmelker’, een levensgenieter. Hij woont samen met zijn huishoudster Charlot in het mooie plaatsje Lier, zijn geboorteplaats, langs de rivier de Nethe.
De beeldende taal in het 182 pagina’s tellende boekje is onvervalst Vlaams, in het dialect van de streek, wat me meteen deed terugdenken aan de eerste Vlaamse literatuur die ik las, de romans ‘De voorstad groeit’ (1946) en ‘Vergeten straat’ (1942) van Louis Paul Boon.
Pallieter is molenaar en bakker voor het Begijnhof, hij helpt bij de honingoogst, hij verricht hand- en spandiensten op het land en drinkt regelmatig een pint met de pastoor en met z’n vriend Fransoo, de landschapsschilder. Charlot verzorgt hem en houdt hem aan het werk: ‘Mor zeg is,’ zei ze met verheuging in de stem, ‘manhier pastoer heèd hier gewest en heè kome zegge dagge veur e zondag twie eirebroeë mier zult moete bakke, want er kome drij kozentjes bloetevoetpaters van Dendermonde hem bezuke, en ze zulle mè twie broeë ni genoeg hemme.’
Het wisselen der seizoenen, daar geniet Pallieter alle dagen van. Met fotografische nauwkeurigheid beschrijft Timmermans de schoonheid van de natuur. ‘Overal een zachte, fijne zon en ginder, over de Nethe, uit blauwe nevel guldden vaag de oneindige Begijnenbossen. Herfstdraden wandelden door de lucht, en er was een oude rapenreuk over het land.’
Pallieter is ‘getroffen door ‘t schoon koleur der bloemen’. Hij concludeert: ‘Wa veur nen uil kan er nog nor nen hemel verlangen als hem zo iet zie!’
Hij wordt verliefd op Marieke, nichtje en petekind van Charlot. Na hun bruiloft raakt ze snel zwanger. Dan hoort hij ‘dat er een spoorweg ging komen over de Nethe, dat deze laatste zou gekanaliseerd worden en dat zijn hof er helemaal in zou vallen’. Pallieter is woedend. ‘Boem! ’t Is nor de maan! Adieu schoon land!… Maar in zo’n land blijf ‘k ni wone! dan trekken w’eruit! dan doen ‘k mor lak de vogels, de wereld is groot genoeg!’ Zodra de drieling is geboren verlaten ze de streek, op zoek naar nieuw avontuur.
Felix Timmermans (1886-1947) was een vitalist, vertegenwoordiger van de stroming in de literatuur in de 20eeeuw waarin de verheerlijking van het leven centraal staat en waartoe onder anderen ook Walschap, Claus, Wolkers en Hemingway behoorden. Behalve historische romans en gedichten schreef hij toneelstukken, was hij illustrator en ontwierp hij z’n eigen boekbanden.
De roman Pallieter werd in 1916, in het midden van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) zeer enthousiast ontvangen en is vele malen herdrukt.
In deze 43e editie in de uitgave van dagblad Het Laatste Nieuws (2003) is gebruik gemaakt van de oorspronkelijke tekst uit 1916. Ruim een eeuw oud, maar nog altijd een heerlijk boek!
Hij gaf het boekje de opdracht ‘Aan Marieke Janssens, mijn vrouw’ mee.
Felix Timmermans, Pallieter, Leuven, 2003 (eerste druk 1916)