Veel docenten hebben een hekel aan tussenuren, heb ik mij laten vertellen. Zelf vond ik een tussenuur altijd heerlijk. Ik beschouwde het als een moment van reflectie, zowel op de vorige als op de toekomende les. Stil staan bij je ervaringen maakt de volgende lessen beter; je leert immers niet alleen van je fouten, maar ook van je excellentie.
Stel dat je als docent in een omgeving werkt waarin het tussenuur niet meer bestaat. Je moet er niet aan denken, maar laten we het eens proberen.
Je staat voor de klas, zeg maar een gemiddelde klas van 33 leerlingen en je draait je les af die aansluit bij de eisen van toetsen en examens, niet meer dan dat, omdat er geen tijd is om te vertellen over de wereld, hoe dingen met elkaar samenhangen en welke plek wij daarin innemen.
Dan gaat de bel. Men verlaat de klas, tassen in de aanslag, want ruim voor de bel al ingepakt, telefoons paraat, het meubilair ongeordend achter latend.
De nieuwe klas neemt onmiddellijk bezit van het lokaal. Opnieuw 33 jongens en meisjes die pas een boek pakken als jij bezworen hebt dat het om examenstof gaat.
Graag had ik eerst een analyse gemaakt van mijn vorige les. Wat ging er goed, wat moet anders? Wat had ik beter willen uitleggen? Was mijn gekozen didactiek geschikt? Hielp ik mijn zwakke leerlingen? Liet ik mijn beste leerlingen excelleren?
Graag hadden mijn leerlingen eerst nog nagepraat over de les en de opdrachten, met klasgenoten of met mij. Wat hadden ze geleerd? Vonden ze het een fijne les?
Ik hoor dat men in Finland kwaliteit in het onderwijs brengt. Dat daar uitsluitend in de ochtend les gegeven wordt en dat de lessen met collega’s worden besproken en van commentaar en tips voorzien. Dat ze daar samenwerken om leerlingen voor te bereiden op het leven, gericht op blijven leren, in plaats van op toetsen en examens. Omdat het leven meer is dan een gedateerd diploma.
Waar anders dan in het onderwijs kan die belangrijke taak worden volbracht? In plaats van klaarstomen voor de arbeidsmarkt jonge mensen opleiden voor het leven, gericht op minder werk, op blijven leren en op bijdragen aan een samenleving waarin veel onbetaald werk nodig is. Daar zou ik met mijn leerlingen over willen praten.
Een moment van reflectie tussen de lessen in, de tijd om hiervan iets te noteren zie ik als zeer zinvol.
Een van mijn oud-collega’s heeft de stelling dat vijf lesuren op een dag kwaliteit geeft. Meerdere lesuren op een dag gaat naar zijn mening ten koste van de kwaliteit.
De laatste opmerkingen of vragen van een leerling bij het verlaten van het lokaal zijn in mijn ogen waardevol. De dwang van het lesrooster doet dit vaak tekort.
Vriendelijke groet,