Lize Spit, Het smelt, dat is 480 pagina’s leeswerk, waarin we opgesloten zitten in een wereld van herinneringen aan een periode in de jeugd van Eva, het hoofdpersonage, die bepalend was voor haar verdere levensgeluk.
In de omgeving van het boerendorp Bovenmeer, vermoedelijk gesitueerd in de buurt van Brussel, waarin zij opgroeit bevinden wij ons voornamelijk op de slagerij van de ouders van Eva’s klasgenoot Laurens en op de veehouderij van de ouders van medeleerlingen Pim en Jan. En thuis, in de Bulksteeg, de plek waar Eva woont, samen met haar jongere zusje Tesje, hun oudere broer Jolan en hun in permanente staat van dronkenschap verkerende ouders die onvoldoende verantwoordelijkheidsbesef hebben om drie kinderen groot te brengen.
In Tesje, die de naam kreeg van het overleden tweelingzusje van Jolan, herkennen wij sinds de ontdekking van tal van stoornissen als geoefend categoriserende lezer direct een meisje met licht autistische trekken en een stevige dwangneurose.
In deze hartverscheurende ambiance volgen we Eva als ze jaren later terugkeert naar haar geboortedorp om te verschijnen op het herdenkingsfeest van een van haar klasgenoten.
Om 09.00 uur vertrekt Eva met op de achterbank de drie weken eerder per post ontvangen uitnodiging en als ze er aankomt is het 20.00 uur. In de tussenliggende tijd neemt Lize ons mee terug in de tijd en laat ons gedurende 400 bladzijden in spanning over wat er precies gebeurd is in die boerenschuur, en daarna, waarop de vooruitwijzingen in het begin van het boek al aansturen.
Wat opvalt en halverwege het boek begint te irriteren is het tergend langzaam uitgesmeerde verhaal. Lize bewerkstelligt de traagheid door haar hoofdpersonage op vrijwel elke gebeurtenis en iedere gedachte uitvoerig te laten reflecteren waardoor we veel informatie aangereikt krijgen waar we alvast zelf mee aan de slag kunnen. De beeldspraken zijn vaak onverwacht en mooi gevonden. De structuur van de roman is in ieder hoofdstuk strak geordend: heden, verleden, uitgelichte gebeurtenis uit het verleden.
De thematiek is het verlies van onschuld en verlangen. De wijze waarop Lize hiermee omgaat is vooral heel beeldend, maar keihard. Dat heeft zij gemeen met Griet Op Den Beek, die net als Lize een opleiding scenario schrijven volgde. Het smelt is een prachtig boek, voor de echte doorzetters.
Lize Spit, Het smelt, Das Mag Uitgevers, 2016, 480 blz.
