Onlangs vond ik in de Kringwinkel aan de Steenweg op Tielen in Turnhout het schitterende jeugdboek ‘Allemaal willen we de hemel’ (2008) van de Vlaamse schrijfster Els Beerten.
Ik kende haar noch het boek maar al op de eerste bladzijden van de proloog merkte ik dat het een doorlezer is.
De roman gaat over de Kempense familie Claessen en hun belevenissen in de tweede wereldoorlog. Alle thema’s komen aan bod: collaboratie, verzet, keuzes maken, meebewegen met de vijand uit angst voor represailles, verraad, het splijten van familie- en vriendschapsbanden ten gevolge van de keuzes die mensen maken. Alles tegen de achtergrond van de katholieke kerk, het biechten, de weesgegroetjes en de angst voor de hel.
We maken kennis met Jef, de oudste broer, die tegen wil en dank een held is maar eigenlijk een ‘schrikschijter’ is, Remi die alle zaken van de volwassenen wil weten maar telkens weer als de ‘kleine’ wordt weggezet, Renée, het zusje dat verliefd wordt op Ward, de vriend van haar broer, Ward Dusoleil die gaat vechten aan het oostfront met de Duitsers tegen de Bolsjewieken, daartoe aangezet door de pastoor Albrechts, tevens docent geschiedenis, die jonge mannen werft voor de VNV (Vlaams Nationaal Verbond).
Moeder Blondine voedt de kinderen op, geholpen door vader Sander, die in de mijnen werkt. Bindend element in het gezin en in het dorp is de muziek van de fanfare waar Ward aan zijn saxofoon hemelse klanken weet te ontlokken en Remi zich ontwikkelt als een musicus.
De beschrijving van het leven in het gezin en in het dorp doen sterk denken aan de achtergrond van Louis Seynaeve in ‘Het verdriet van België’. Welke Vlaamse auteur is niet schatplichtig aan Hugo Claus?
Wat opvalt in dit voor jongeren geschreven, maar voor volwassenen heel goed te lezen boek is het wisselend meervoudig perspectief, als in De Metsiers, ook van Claus, en het verspringen in de tijd op verschillende niveaus, wat vereist dat de lezer alert moet blijven. Misschien is deze complexe structuur en de ingewikkelde thematiek wel de reden voor de vrij eenvoudige schrijfstijl met zeer weinig dialect die Beerten hanteert, maar die op sommige momenten zo gevoelig is, dat ik van tijd tot tijd het boek even moest wegleggen om m’n neus te snuiten.
Els Beerten, Allemaal willen we de hemel, Querido, Amsterdam / Antwerpen, 2008
Hugo Claus, Het verdriet van België, De Bezige Bij, Amsterdam, 1983
Hugo Claus, De Metsiers, Manteau/ De Bezige Bij, Amsterdam, 1951
