Begin januari ben ik weer begonnen met mijn studie filosofie aan de Erasmus universiteit Rotterdam. Ik volg de deeltijd-bachelor Wijsbegeerte in losse cursussen. Toen ik nog werkte deed ik een cursus per jaar, in een gunstige tijd waarin ik geen schriftelijke eindexamens of tijdrovende literatuurtentamens hoefde af te nemen. Toen ik meer tijd kreeg, volgde ik in ieder blok van tien weken een cursus. Wat genoot ik van de inspirerende colleges van onze grote Rotterdamse filosofen Jos de Mul en Awee Prins!
De tentamenbriefjes stapelden zich op en af en toe durfde ik stiekem te dromen van afstuderen. Tot een week geleden. Na een ‘tussenjaar’ besloot ik me opnieuw in te schrijven. Ik koos voor de cursus Oudheid, een van de weinige cursussen die niet in het Engels wordt gegeven, want filosofie wordt tegenwoordig gedoceerd in de Engelse taal, door Nederlandstalige docenten aan Nederlandstalige studenten op Nederlandse universiteiten. Ik had geluk, dacht ik.
Wat een deceptie toen ik het rooster zag! De cursus Oudheid bleek niet meer te worden gegeven in tien weken, zoals in voorgaande jaren, maar wordt nu gepropt in vier weken, iedere donderdag vier hoorcolleges van 50 minuten en een werkcollege van 90 minuten. Achter elkaar, van 15.00 tot 21.30 uur. Tentamen in week zes.
Ik wist niet wat ik zag. De markt in optima forma. Kassa! Mijn geweldig interessante studie filosofie, de moeder aller wetenschappen is verbannen naar de marge van het wetenschappelijk bedrijf en mag lijdzaam wachten op de afgekloven botjes van de economische studies die in ons door het marktdenken beheerste tijdsgewricht de boventoon voeren. Het opiniestuk ‘Vaarwel McUniversity’ van Eelco Runia, universitair hoofddocent aan de universiteit Groningen in de NRC van zaterdag onderbouwt mijn verontwaardiging (NRC 20-01-2018, Opinie & Debat).
In dit bespottelijke tempo lukt het mij niet om kennis tot me te nemen, de lesstof te doorgronden, laat staan de theorie te kunnen toepassen in primaire literatuur. Ik ben er klaar mee. Ik bestudeer de vereiste hoofdstukken ter voorbereiding en volg de hoorcolleges, maak aantekeningen en lees ze thuis terug. Tentamen doe ik niet, te kort dag.
Dit is het einde van een tijdperk, waarin de tijd om na te denken gewoon bij de filosoof hoorden, om met Plato te spreken (Theaitetos, Verzameld Werk deel 2).
Dank Erasmus universiteit, dank geweldige docenten, voor alle mooie jaren, voor de rust, de contemplatie en de kans na te mogen denken over het leven. Misschien tot ziens!
