‘De mooiste romans zijn toch boeken waarover je langer blijft nadenken,’ zegt Jip (17), zoon van Bas Steman, auteur van Lekker boekie, het heerlijkste en meest ontroerende boek over het lezen van ‘boeken voor de lijst’, dat ik ooit las.
Lekker boekie vertelt het bijzondere verhaal van Nescio, de leesclub van niet-lezende jongens, vrienden van Jip, die allemaal als een berg opzien tegen het lezen van ‘boeken voor de lijst’.
Bas Steman nodigt de jongens bij hem thuis uit, laat ze zelf koken en gaat dan bij de koffie met hen in gesprek over de boeken die er in de Nederlandse literatuur écht toe doen.
Ze lezen en bespreken De avonden van Reve (‘Frits is een held!’), Alleen met de goden van Alex Boogers (‘Aaron Bachman zit in ons hart!’), Blauwe maandagen van Arnon Grunberg (‘Lijkt op De Avonden.’), Max Havelaar van Multatuli (‘Een belangrijk boek dat in de lessen op school behandeld dient te worden.’) en Karel ende Elegast (‘Samen hardop voorlezen is lachen!’).
Ze zijn helemaal kapot van De uitvreter van Nescio en vernoemen hun leesclub naar hem. ‘Jongens waren we, maar aardige jongens,’ klinkt het aan tafel.
Lekker boekie is een pleidooi voor meer tijd voor literatuuronderwijs op de middelbare school. ‘We zijn het aan kinderen en jongeren verplicht hen in contact te brengen met verhalen, films, schilderijen, toneel,’ zegt Steman in het ‘nagekomen gesprek met de auteur’. ‘Door het lezen van verhalen spiegel je jezelf aan ervaringen en gedachten van anderen. Je prikkelt je fantasie, stuit op nieuwe ideeën, schoolt jezelf in het begrijpen van complexe teksten, in het formuleren van wat je denkt en voelt, en je traint je concentratieboog. De gemiddelde jongere in Nederland scoort daar nu nogal matig op.’
Waar veel docenten Nederlands op het examen te maken krijgen met gesprekjes over boekbesprekingen van scholieren.com, verbazen de jongens van leesclub Nescio hun docenten met een stapel echte boeken en met kennis van zaken. Het mondeling wordt een feest, voor de jongens en voor de docent.
Steman is bedroefd over de plaats van literatuur in het middelbaar onderwijs, ‘Het mooiste en meest prikkelende onderdeel van de Nederlandse taal is in het huidige curriculum het afvoerputje,’ maar hij wil niet bij de pakken neerzitten. Hij zou het liefst zien dat alle jongeren zo’n fantastische leeservaring krijgen als zijn jongens van Leesclub Nescio.
Dit boek zouden alle docenten en studenten Nederlands en iedereen die geïnteresseerd is in ons literatuuronderwijs moeten lezen. ‘We moeten het zelf doen,’ zegt Steman. Leesclub Nescio heeft alvast een lijst gemaakt met tips voor het oprichten van een leesclub voor álle jongeren.
Bas Steman, Lekker boekie. Amsterdam, 2020.
